Ders İçeriği:
DOĞRUDAN ÖĞRETİM YÖNTEMİ İLE TEŞEKKÜR ETME BECERİSİNİN ÖĞRETİMİ
Öğrencinin
Adı - Soyadı:
Sınıfı: Doğum Tarihi:18.09.1990
Uygulamacının
Adı – Soyadı:
Öğretilecek Beceri: Teşekkür Etme
Yöntem: Doğrudan Öğretim Yöntemi
Ortam: Sera Çiçekçilik B Sınıfı
Öğretim Ortamı:
Karşılıklı oturmayı sağlayacak şekilde masa ve sandalyeler düzenlenir.
Öğrencinin arkası pencere dönük şekilde oturtulur. Kullanılacak olan araç gereçler uygun şekilde çocuğun göremeyeceği ve dikkatini çekmeyecek ve uygulamacının rahatlıkla ulaşabileceği şekilde masanın yanındaki boş sandalyenin üzerine konur.
Öğretmen kullanacağı araç gereçleri öğrencinin dikkatini çekmeyeceği bir şekilde yanında küçük masaya yerleştirir. Öğrencinin dikkatini dağıtacak unsurlar ortadan kaldırılır.
Öğretim Oturum Biçimi: Öğrenci ile karşılıklı oturulur.
Öğretim Oturuş Düzeni: Masalar ve sandalyeler öğrencinin rahat edeceği şekilde ayarlanmalıdır.
Kullanılacak Pekiştireç: Sosyal pekiştireçlerden, aferin, süper
Pekiştireç Tarifesi: Sürekli Pekiştirme
ÇALIŞILACAK OLAN SOSYAL BECERİNİN ;
Belirlenmesi: Öğrencinin sosyal beceri kontrol listesi ve kaba değerlendirmesi incelendiğinde ‘teşekkür etme’ becerisine sahip olmadığı ve günlük yaşamda ‘teşekkür etme’ becerisini kullanmadığı görülmektedir.
Neden Bu Beceri Seçildi: Öğrenci konuşabilmekte, sözel yönergelere uyabilmekte, cümle kurabilmekte, isteklerini ifade edebilmekte ve sorunu olduğunda yardım isteyebilmektedir.
Öğrencinin sahip olduğu bu önkoşul beceriler Teşekkür Etme becerisini öğrenmeyi gerekli kılmakta ve bu beceriyi öğrenmesini kolaylaştırıcı niteliktedir.
Bunun yanında öğrencinin bu beceriyi öğrenmesi onun topluma uyumunu, çevresi ve arkadaşlarıyla daha iyi ilişkiler kurmasını sağlayacaktır.
UZUN DÖNEMLİ AMAÇ: Öğrenci, teşekkür etmesi gereken durumlarda her defasında bağımsız olarak teşekkür eder.
KISA DÖNEMLİ AMAÇLAR
1. Öğrenci kendisine yardım edildiğinde her defasında bağımsız olarak teşekkür eder.
2. Öğrenci kendisine iltifat edildiğinde her defasında bağımsız olarak teşekkür eder.
3. Öğrenci kendisiyle bir şey paylaşıldığında her defasında bağımsız olarak teşekkür eder.
ÖĞRETİMSEL AMAÇLAR
1. Öğrenci kendisine yardım edildiğinde her defasında bağımsız olarak teşekkür eder.
* Eşyalarını taşımaya yardım edildiğinde teşekkür eder.
* Birisi kendisine sırasını verdiğinde teşekkür eder.
* Ödevini ya da çalışmasını yaparken yardım edildiğinde teşekkür eder.
2. Öğrenci kendisine iltifat edildiğinde her defasında bağımsız olarak teşekkür eder.
* Tanıdığı biri kendisine iltifat ettiğinde teşekkür eder.
* Kendisine geçmiş olsun dendiğinde teşekkür eder.
* Kendisine kolay gelsin dendiğinde teşekkür eder.
* Kıyafetleri ile ilgili güzel söz söylendiğinde teşekkür eder
3. Öğrenci kendisiyle bir şey paylaşıldığında her defasında bağımsız olarak teşekkür eder.
* Arkadaşı yemeğini kendisiyle paylaştığında teşekkür eder.
* Arkadaşı silgisini kendisiyle paylaştığında teşekkür eder.
* Arkadaşı kitabını kendisiyle paylaştığında teşekkür eder.
ÖNKOŞUL BECERİLER
1. Sözel ifadeleri aldığını belli eden jest ve mimikler yapar.
2. Sözel yönergelere uygun tepkiler verir.
3. İki ya da üç cümlelik yönergeleri takip eder.
4. Dikkatini 5–10 dakika anlatılan hikâyeye yöneltir.
5. Yetişkini sözel olarak taklit eder.
6. İnsanlarla sözle veya işaretle iletişim kurar.
7. Olumlu davranışlara olumlu tepki verir, olumsuz davranışlara olumsuz tepki vermez, kendini geri çeker.
8. Konuşmayı başlatır, sürdürür, sonlandırır.
9. İsteklerini ifade eder.
10.Karşısındaki kişiyi dinlediğini belli eden hareketler yapar.
11. Bir sorunu olduğunda yardım ister.
TEŞEKKÜR ETME BECERİSİ ÖLÇÜT BAĞIMLI ÖLÇÜ ARACI
EVET HAYIR
1. Öğrenci kendisine yardım edildiğinde her defasında bağımsız olarak teşekkür eder.
* Eşyalarını taşımaya yardım edildiğinde teşekkür eder.
* Birisi kendisine sırasını verdiğinde teşekkür eder.
* Ödevini ya da çalışmasını yaparken yardım edildiğinde teşekkür eder.
2. Öğrenci kendisine olumlu söz söylendiğinde her defasında bağımsız olarak teşekkür eder.
* Tanıdığı biri kendisine iltifat ettiğinde teşekkür eder.
* Kendisine geçmiş olsun dendiğinde teşekkür eder.
* Kendisine kolay gelsin dendiğinde teşekkür eder.
* Kıyafetleri ile ilgili güzel söz söylendiğinde teşekkür eder.
3. Öğrenci kendisiyle bir şey paylaşıldığında her defasında bağımsız olarak teşekkür eder.
* Arkadaşı yemeğini kendisiyle paylaştığında teşekkür eder.
* Arkadaşı silgisini kendisiyle paylaştığında teşekkür eder.
* Arkadaşı kitabını kendisiyle paylaştığında teşekkür eder.
ÖĞRETİM PLANI
KDA 1: Öğrenci kendisine yardım edildiğinde her defasında bağımsız olarak teşekkür eder.
• Eşyalarını taşımaya yardım edildiğinde teşekkür eder.
• Birisi kendisine sırasını verdiğinde teşekkür eder.
• Ödevini ya da çalışmasını yaparken yardım edildiğinde teşekkür eder.
ÖĞRETİM ORTAMI VE ZAMANI
Sosyal beceriler en iyi doğal ortamlarında öğrenilir. Burada teşekkür etme becerisinin öğretimine sınıfta başlanıyor ancak becerinin genelebilmesi ve sürekliliğinin kazandırılması için mutlaka aile tarafından da desteklenmesi gerekmektedir. Sınıfta gerçeğe uygun bir ortam oluşturulabilir. Drama çalışmaları ve diğer etkinlikler sınıfta uygulanacaktır.
Sınıfta çocuğa drama yolu, hikâye etkinlikleri yapılırken bu beceri öğretilebilir. Evde ise doğal süreçlerde bu beceri öğretilebilir, çocuğa model olunur.
MATERYALLER
Resimli kartlar, hikaye, sınıfta yapılacak drama çalışmasında kullanılacak olan materyaller.
PEKİŞTİREÇLER
Teşekkür ettiğinde karşısındakinden aldığı gülümseme ve memnuniyet tepkisi çocuk için pekiştireçtir. Öğretim ortamında teşekkür ettiği için aferin, çok güzel sosyal pekiştireçleri kullanılır. Bunun yanında yiyecek pekiştireci olarak da bonibon kullanılır.
Sınıf içinde takdir görüp belirtilmesi de yine bir pekiştireçtir.
ÖĞRETİM ÖNCESİ HAZIRLIKLAR
Öğretmen sınıfa önceden gelerek masa ve sandalyeleri düzenler masanın üzerindeki öğrencinin dikkatini dağıtabilecek olan materyalleri kaldırır. Öğrencinin oturacağı sandalyeyi arkası pencereye dönük olacak şekilde ayarlar. Öğretimde kullanacağı araç ve gereçleri hazırlayıp gerekli olan düzenlemeleri yapar.
ÖĞRETİM SÜRECİ
BECERİNİN GEREKLİLİĞİNİN ÖĞRENCİYE ANLATILMASI
(Bu basamakta öğrenciye teşekkür etmenin önemi, gerekliliği ve neden teşekkür etmemiz gerektiğiyle ilgili bilgi verilir. Öğrenci olumlu olarak teşekkür etme davranışına güdülenir. )
Öğretmen sınıfa girer çocuklarla ‘Günaydın’ diyerek selamlaşır. Öğrencinin dikkati çekilir.Daha sonra öğrencilere bugün “TEŞEKKÜR ETME’’ konusunda konuşacağız” der. ’Teşekkür etme bizim için önemlidir birisi bize yardım ettiğinde, iltifat ettiğinde veya bizimle bir şeyini paylaştığında teşekkür etmeliyiz. Eğer biz karşımızdakine teşekkür edersek hem o mutlu olur hem de biz mutlu oluruz.’der.
MODEL OLMA
(Bu aşamada öğretmen her bir davranış için model olur ve öğrenciden de aynı davranışı yapmasını ister. Öğretmen model olup öğrenci davranışı gerçekleştirdiyse öğrenciye ’Aferin, süpersin ’ denilerek pekiştirilir ve yiyecek pekiştireci olan bonibon verilir.)
Öğretmen ‘Birisi bizim eşyalarımızı taşımamıza yardım ettiğinde ona teşekkür etmeliyiz.’der.
PROVA ETME
(Bu aşamada öğretmen daha önceki aşamada model olduğu için model olmaz ve model olma ipucunu her bir davranışta yavaş yavaş geri çeker. Öğrenciye sözel yönerge vererek ‘Teşekkür etme’ davranışını yapmasını ister. Öğrenci kendisinden istenilen davranışı yerine getirdiğinde ‘aferin sana sen süpersin’ diyerek pekiştirir. )
BAĞIMSIZ UYGULAMA
(Bu aşamada öğrencinin ‘teşekkür etme’ becerisini bağımsız olarak yapması beklenir. Öğrenci bağımsız olarak ‘teşekkür etme’ davranışını gerçekleştiğindeyse ‘aferin, harikasın’ denilerek pekiştirilir. Eğer öğrenci beklenen davranışı gerçekleştirmezse beceri tekrarlanır yine beklenen davranışı gerçekleştirmezse sözel ipucu verilerek öğrenciye ne yapması gerektiği hatırlatılır.)
ÖĞRETİM SONRASI
KAZANILAN BECERİNİN İZLENMESİ
Bu becerinin izlenmesi aşamasında öğrencinin okul içerisinde çevresiyle ve arkadaşlarıyla olan etkişleşiminde örn:iltifat edildiğinde, kendisine yardım edildiğinde veya kendisiyle birşey paylaşıldığında ‘teşekkür ederim’ sözünü yerinde ve zamanında gerektiği şekilde kullanıp kullanmadığına bakılır.İzleme süreci öğretim tamamlandıktan sonraki üç gün üst üste yapılır.Öğrencinin teşekkür etme becerisini kullanıp kullanmadığı durumlar kayıt altına alınır.İzleme sürecinde öğrenciye beceriyi doğru olarak yaptığı ya da yanlış olarak yaptığı durumlarda hiçbir tepkide bulunulmaz,pekiştireç verilmez.
KAZANILAN BECERİNİN SÜREKLİLİĞİNİN SAĞLANMASI
Bu becerinin sürekliliğinin sağlanması için çocuğun bu beceriye gereksinim duyması gerekir. Bunun için gerekliliğine inandırılmalı ve her ortamda uygulayabilmesi için desteklemeli ve fırsatlar vermeliyiz. Ev ortamı ve yakın çevre bu becerinin kazandırılması için bu konuda örnek olmalı kalıcı olabilmesi için ev ortamında anne ve babaların da benzer tutum ve davranışlar içinde olmaları gerekir. Çocuk bu beceriyi sergilediğinde takdir edilmeli ve bu şekilde davranmasından duyulan mutluluk hissettirilmelidir.Bunun için öğrencinin karşısındakinin tebessüm etmesi jest ve mimikleriyle memnun olduğunu belirtmesi duyulan mutluluğu hissettirmede yeterli olacaktır.
KAZANILAN BECERİNİN GENELLENMESİ
Becerinin genellenmesi için, kazanılan becerinin öğretimin başka kişilerin varlığında ve değişik zamanlarda yapılması gerekir.
Teşekkür etme becerisinin genellenmesi için çocuğun okuldaki oyunlarında, evde ve diğer ortamlarda, farklı kişilerin varlığında bu beceriyi bağımsız olarak gerçekleştirmesi gerekir.
Teşekkür etmesi gereken durumların çeşitliliği öğrenciye sunulmalı bu ortamlarda teşekkür etmesi sağlanmalıdır. Örneğin, kendisine yardım edildiğinde, soru sorup cevap aldığında, bir ricası yerine getirildiğinde gibi. Yine anne babasına teşekkür etmesinden arkadaşlarına, öğretmenlerine ve tanımadığı kişilere de teşekkür etmesine kadar bu süreç gidebilir.
HEDEFLENMEYEN BİLGİ VE BECERİLER
Soru sorma ve sorulan sorulara yanıt verme becerisinin gelişmesi,
Kendisinin ve başkalarının isteği ve ihtiyacına yönelik iletişime geçmesi ve sürdürmesi,
Bağımsız olarak diğer kişilerle iletişime geçmesi,
Diğer kişilerle iletişime geçerek iletişimi başlatma ve devam ettirme
Karşısındaki kişiyi dinleme
Konuşmayı başlatma, sürdürme ve sonlandırma
Öğrenci, yardım etme, isteği karşılanma, iltifat etme, hediye alma, kendisine yardım edilme gibi durumlarda kendisine de teşekkür edileceğini öğrenir
BECERİNİN ÖRTÜŞTÜĞÜ DİĞER ALANLAR
Kişisel gelişim,
Toplumsal gelişim,
İletişim becerileri gibi alanlarla örtüşmektedir.
ETKİNLİKLER
Hediye verme ve alma ile ilgili olarak çekilmiş fotoğraflar renkli kartonlara yapıştırılmış olarak öğrenciye verilir. Öğrenciden bunları kendi içinde sıraya dizmesi ve fotoğraflarla ilgili olarak konuşması istenir.
Yapılacak drama çalışmasında kullanılacak olan hikâye metni öğrenciye okunabilir ya da görsel olarak asetattan yansıtılabilir. Bununla ilgili olarak çizilmiş olan resimler öğrencilere dağıtılır kâğıttaki konuşma baloncukların içini doldurmaları istenir. Daha sonra bu hikâyeye uygun bir canlandırma çalışması yaptırılır. Çalışma sonunda sorulan sorularla bu etkinlik sonlandırılır.
Kuklaları konuşturmaya dayalı bir etkinlik desenlenebilir.
Çocuğun teşekkür etme ilgili doğru yanlış konuşmalar videodan izletilebilir. Video üzerinde konuşmalar durdurularak çocuğun tamamlaması sağlanabilir
Çalışma sayfalarında test ve boşluk doldurma şeklinde sorular hazırlanarak öğrencilere sunulabilir.
Dramada Kullanılacak Hikâye
Ayça anneler gününde annesinin anneler gününü kutlar ve kendi elleriyle toplayıp buket yaptığı çiçekleri annesine verir. Annesi çiçekleri alır. Bu hediye karşısında çok mutlu olmuştur. Sevinçle Ayça’ya sarılır ve ‘ teşekkür ederim’ der.
Birkaç gün sonra Ayça’nın doğum günüdür. Annesi evde Ayça için bir parti düzenler. Bütün arkadaşlarını eve davet eder. Ayça dilek tutarak pastasının mumlarını üfler ve annesiyle birlikte pastasını keserler. Sırasıyla bütün arkadaşları Ayça’nın doğum gününü kutlar, onu öperler ve hediyelerini verirler. Ayça çok sevinir, bütün arkadaşlarına tek tek teşekkür eder. Herkes çok mutludur. Hep beraber pastalarını yerler, dans ederler, eğlenirler.
Bu drama oynandıktan sonra şu sorular sorulabilir:
Ayça annesine çiçekleri verince annesi ne hissetmiş olabilir?
Annesi Ayça’nın hediyesine karşılık olarak nasıl bir tepki verir?
Ayça kendisine teşekkür edilince ne hissetmiş olabilir?
Ayça arkadaşları ona hediye verdiklerinde nasıl bir tepki verdi?
Teşekkür ettiğimiz zaman karşımızdaki kendisini nasıl hisseder?
"Beceri geliştirme, Beceri Kazandırma Eğitimi, Doğrudan Öğretim Yöntemi, teşekkür etmeyi öğretme eğitimi" anlatıldı...