Bir çalışanın kendi isteği ve kusuru dışında işini kaybetmesi sonrasında mağduriyetini giderebilmek için devlet tarafından kurulan sigorta fonuna İşsizlik Sigortası denir.
İşsizlik Sigortası fonu çalışan, işverenler ve devlet tarafından finanse edilir.
Çalışanların işe devam ettiği süre boyunca brüt kazançları üzerinden yüzde 1 İşsizlik Sigortası için kesilir.
Ayrıca çalışanın brüt ücretinin yüzde 2’si oranında işveren ve yüzde 1’i oranında da devlet bu fona prim öder ve bu para İşsizlik Sigortası Fonu’nda birikir.
İşsizlik sigortası yükümlülüklerini yerine getirenlere verilen işsizlik maaşı bu fondan karşılanır. İşsizlik maaşından faydalanabilmek için yaş sınırlaması yoktur. Sosyal Güvenlik Kanunu’na göre çalışan herkes, hangi meslek grubundan olursa olsun işsizlik sigortası ödeneğinden yararlanabilir.
İşsizlik maaşı alma şartları
İşsizlik maaşı alabilmek için gereken şartlar şunlardır:
Çalışanın kendi isteği ve kusuru dışında işini kaybetmiş olması.
Son üç yıl içerisinde 600 gün adına sigorta primi ödenmiş olması.
İşten ayrıldığı tarihten geriye doğru 120 gün kesintisiz olarak çalışmış olması.
İşten ayrılan kişi yukarıdaki koşulları taşıyorsa işsizlik maaşı alabilir. Ayrıca işyeri kapandığı ya da iflas ettiği için işsiz kalanlar da fondan işsizlik maaşı alabilir.
Başvuru süresi
İşsiz kalan çalışanın maaş alabilmek için işvereninden işten ayrılma bildirgesi alması gerekir. Çalışan sonra bu belge ile İŞKUR’a başvurur. İŞKUR çalışanın durumunu değerlendirir ve uygunsa kişinin maaşını bağlar. Çalışanın maaş alabilmek için işsiz kaldıktan sonra 30 iş günü içerisinde herhangi bir İŞKUR’a şahsen başvuru yapması gerekir. Bu süre aşılırsa aşılan süre kadar işsizlik maaşından kesinti yapılır.
İşsizlik maaşının süresi
İşsizlik maaşının oranı kişinin çalışırken aldığı ücrete göre değişir. Kişinin işsizlik maaşını alacağı süre de prim ödeme gününe göre değişiklik gösterir. Son 3 yılda 600-900 gün arası prim ödeyenler 6 ay boyunca işsizlik maaşı alabilir. 900-1080 gün arası prim ödeyenler 8 ay boyunca, 1080’den günden fazla olanlar ise 10 ay boyunca işsizlik ödeneği alabilir.
İşsizlik maaşı için ne kadar çalışmak gerekiyor?
Eğer işten çıkarıldığınız tarih içinde 3 yıl geriye dönük olarak 600 gün sigorta primi ödemişseniz 6 ay, 3 yıl geriye dönük 900 gün prim ödemişseniz 8 ay, 3 yıl geriye dönük 1080 gün prim ödemişseniz 10 ay işsizlik maaşından faydalanabiliyorsunuz. Alacağınız ücret ise son 120 günün brüt ücretinin yüzde 40′ı kadar işsizlik maaşı almaya hak kazanıyorsunuz.
İşsiz kalınınca sağlıktan faydalanabilir misiniz?
Sigortalı işsizler işsizlik maaşı alırken sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyorlar. Bunun nedeni ise işsizlik maaşı aldığınız süre içerisinde İŞKUR sizin adınıza Sosyal Güvenlik Kurumu’na Genel Sağlık Sigortası primlerini ödüyor. Bu primler ödendiği için işsiz kalan kişinin kendisine, eşine ve çocuğuna sağlık hizmetlerinden faydalanması kısıtlanmıyor. Ancak 100 gün sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyor. Bunu uzatmak için ise işsiz kişi Sosyal Güvenlik Kurumuna giderek İŞKUR’dan işsizlik maaşını aldığını ve bu nedenle sağlık hizmetlerinden faydalanması gerektiğini belirterek Sosyal Güvenlik Kurumu işsiz kişinin sağlık hizmetlerinden faydalanması için tekrardan aktifleştiriyor. Bu aktifleştirme işsizlik maaşının bağlanma süresi yani 6 ay, 8 ay ve 10 ay boyunca devam ediyor.
Askerlik nedeniyle iş akdi feshedilen kişi işsizlik maaşı alabilir mi?
İşyerinden ”askere gideceğim” diye ayrılmışsanız işsizlik maaşı alabilirsiniz. Ancak askerde geçen süreleri işsizlik maaşı olarak alamıyorsunuz. Askerlik bittiğinde 30 gün içerisinde İŞKUR’a müracaat ettiğinizde askerlik yaptığınızda geçen süre yokmuş gibi yani işten yeni ayrılmış gibi görünerek İŞKUR size, 3 yıl geriye dönük olarak 600 gün sigorta primi ödemişseniz 6 ay, 3 yıl geriye dönük 900 gün prim ödemişseniz 8 ay, 3 yıl geriye dönük 1080 gün prim ödemişseniz 10 ay işsizlik maaşından faydalanabiliyorsunuz.